Sayfalar

2 Mart 2015 Pazartesi

Sümbülzade Vehbi

19. yüzyılda Mora’da doğup büyüyen ve divanındaki bir şiirden Moralı Süleyman adlı bir şeyhin müridi olduğu anlaşılan, hece ve aruz vezniyle yazdığı şiirlerle tanınır. Vehbi divan edebiyatı türlerinden “rücû” şiirleriyle ayrı bir ün yapmıştı. Rücû; mesajın ilk satırda tahmin edilenden çok farklı olduğunu ikinci satırda anlatan bir sanat tarzıydı.

Rivayete göre padişahın “Bana öyle bir beyit söyle ki ilk satırın sonunda ‘cellat’ diye bağırırken ikinci satırın sonunda sana bir altın kese atayım” emri üzerine Vehbi’nin hazırladığı divan edebiyatının en güzel ve en eğlenceli “rücû” örneği aşağıdadır.

Azm-i hammam edelim sürtüştürem ben sana
Kise ile sabunu, rahat etsin cism-ü can.

Lal-ü şarap içirem ve slatup geçirem,
Parmağına yüzüğü, hatem-i zer drahşan.

Eyil eyil sokayım iki tutam az mıdır?
Lale ile sümbülü kakülüne nevcivan.

Diz çökerek önüne ılık ılık akıtam,
Bir gümüş ibrik ile destine ab-i revan.

Salınarak giderken arkandan ben sokayım,
Ard eteğin beline, olmasın çamur aman.

Kulaklarından tutam, dibine kadar sokam,
Sahtiyenden çizmeyi, olasın yola revan.

Öyle bir sokayım ki kalmasın dışarıda hiç
Düşmanın bağrına hançerimi nagıhan.

Herkese vermektesin bir de bana versene,
Avuç avuç altını, olsun kulun şaduman.

Eğer arzu edersen ben ağzına vereyim,
Yeter ki sen kulundan lokum iste her zaman.


Bir tiyatro eseri için günümüz Türkçesine aşağıdaki şekilde çevrilmiştir.

Gel hamama gidelim, sürtüştüreyim sana
Kese ile sabunu, rahat edesin canan

Al şarap içirerek ıslatıp geçireyim
Yüzüğü parmağına, ibaret som altından 

Eğil eğil sokayım, iki tutam az mıdır?
Lale ile sümbülü kâkülüne genç paşam

Diz çökerek önünde ılık ılık dökeyim
Bir gümüş testide kanımdır sana akan

Salınarak giderken arkandan ben sokayım
Eteğini beline, olmasın çamur aman

Kulaklarından tutayım, dibine dek sokayım
Çizmeni ayağına, aksın yol ayağından

Öyle bir sokayım ki, kalmasın dışarıda hiç,
Düşmanının bağrına, hançerimi kınından

Eğer arzu edersen ben ağzına vereyim,
Yeter ki sen kulundan lokum iste her zaman

Herkese vermektesin, bir de bana versene,
Avuç avuç altını, uçayım mutluluktan

Sen her zaman gelesin, ben Vehbi'ye veresin,
Esselamun aleyküm ve aleykümesselam.

Not: Arama motoruna "kulturturizm sümbülzade" yazdığınızda, karşınıza kendisinin Latin harflerine çevrilen tüm divanı çıkacaktır. Kendisine atfedilen bu şiir, orada bulunmamaktadır.