Sayfalar

24 Mart 2015 Salı

Menon diyaloğu

Platon “Menon” eserinde, pozitif bir öğreti öne sürer. Bu da bilginin, ruhta olduğu ruhun içerdiği ve kavramı düşünce ilke ve hata bilgilerin hatırlanmasından başka hiçbir şey olmadığını öne süren, meşhur anımsama kuramıdır.

Diyaloğu daha önce hiç okumamış, onunla en küçük bir tanışıklığı dahi olmayan birine,”Hani şu Sokrates'in hiç matematik bilmeyen bir köleye bir geometri problemini çözdürdüğü diyalog” dememiz yeterli olacaktır.

Sokrates öğrenmenin sadece ‘’hatırlatma'’olduğunu söyler ve Menon'a doğuştan gelen bilginin varlığını ispat etmeye çalışır. Daha önce geometrinin adını dahi duymamış bir köleyi çağırır.

Bu yöntemde uygulanan basamakları şöyle sıralayabiliriz:
1-Sokrates burada, kendisine güvenmediğini ve hiçbir şey bilmediğini söyleyerek konuşmaya başlıyor.
2- Öğrenmenin bir hatırlama olduğunu söylüyor.
3- Köleye bildiklerinden hareketle adım adım yeni bilgiler veriyor.
4- Ona önce anlatıyor, ardından "değil mi?", "olur mu?", "olmaz mı?", "bulunur mu?", "etmez mi?" gibi sorular soruyor.
5- Köle bu sorulara kısa cevaplar veriyor.
6- Böylece köle bir geometri problemini çözmüş oluyor.
7- Bütün bu bilgilerin, kölenin kendisinde olduğunu, onun sadece bu bilgileri doğurttuğunu söylüyor.

Sokrates ve köle pisagor teoremi üzerinde çalışırlar. Köleye kenarı iki ayak uzunluğundaki bir karenin alanını iki katına çıkardığımızda bir kenarının kaç ayak geldiğini hesaplayacaktır. Sokrates bu konuşma esnasında hiçbir şekilde sorunun doğru cevabını söylemez ancak kölenin verdiği cevaplardaki yanlış yerleri söyleyerek doğruları bulmasını sağlar. Böylece bilginin doğuştan geldiğini ve doğru soruların sorulmasıyla o bilginin açığa çıkacağını ispatlamış olur.


Bu arada Menon öğrenmenin ve erdemin hap gibi yutulan bir şey olmadığını keşfeder. Sonra köle işine gider, ikisi sohbete devam eder.

Ayrıntılı diyalog için tıklayınız